Γιατί η θάλασσα μας κάνει πιο νοσταλγικούς;
Ο ήλιος, η θάλασσα και η άμμος κάνουν τους Βρετανούς και τους Αμερικανούς να νιώθουν περισσότερη νοσταλγία, με τα ποτάμια και τις λίμνες να είναι επίσης ανάμεσα στις κορυφαίες τοποθεσίες που τους βγάζουν θετικά συναισθήματα.
Έρευνα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Current Research in Ecological and Social Psychology διαπιστώνει ότι το να είναι κάποιος δίπλα στο νερό είναι καλύτερο από το να περνά χρόνο σε χωράφια, δάση ή βουνά.
«Τα ευρήματά μας προσθέτουν στις αυξανόμενες ενδείξεις ότι τα μπλε μέρη σχετίζονται με αυξημένη ψυχολογική ευεξία», σχολιάζει σε δελτίο τύπου η συγγραφέας της μελέτης, Ιωάννα Μιλιτάρου.
Η ερευνητική ομάδα δημοσίευσε χάρτες που υποδεικνύουν τις 100 πιο νοσταλγικές περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου και τις περίπου 400 των ΗΠΑ, όπως προσδιορίστηκαν από τους συμμετέχοντες από κάθε χώρα στη μελέτη.
Το Ντέβον, η Κορνουάλη και το Βόρειο Γιορκσάιρ είναι δημοφιλή σημεία για τους Βρετανούς, ενώ οι Αμερικανοί επιλέγουν τις παραθαλάσσιες πολιτείες Φλόριντα και Καλιφόρνια.
Το 1/4 των πιο νοσταλγικών τόπων της Βρετανίας βρίσκονται δίπλα στη θάλασσα, ενώ στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 20%. Οι νοσταλγικές πόλεις είναι 20% στο Ηνωμένο Βασίλειο και 22% στις ΗΠΑ. Τα χωράφια, τα βουνά, τα δάση και τα ποτάμια και οι λίμνες είναι περίπου 10% το καθένα.
«Αν και ο αριθμός των συμμετεχόντων δεν είναι αντιπροσωπευτικός του πληθυσμού του Ηνωμένου Βασιλείου και των ΗΠΑ, οι χάρτες πιθανότατα συμφωνούν με τη διαίσθησή μας», λέει η Μιλιτάρου.
Περίπου 800 κάτοικοι των ΗΠΑ και 200 κάτοικοι του Ηνωμένου Βασιλείου ηλικίας από 18 έως 94 ετών, κατανεμημένοι ομοιόμορφα μεταξύ των δυο φύλων, κλήθηκαν να αναγνωρίσουν και να περιγράψουν τα μέρη στα οποία ένιωθαν νοσταλγία.
«Στους ανθρώπους δεν αρέσουν τα περιγράμματα, σαν αυτά που βλεπεις στη μέση του δάσους, που δεν σου δίνουν την αίσθηση του ανοιχτού χώρου. Οι παραλίες, τα ποτάμια και οι λίμνες μπορεί να μας προσφέρουν τη βέλτιστη οπτική πολυπλοκότητα», σημειώνει η Μιλιτάρου.
Η ιδέα ότι οι τόποι χρησιμεύουν ως συναισθηματική «άγκυρα» δεν είναι καινούργια. «Πριν από σχεδόν 3.000 χρόνια, ο Όμηρος περιέγραψε τη λαχτάρα του Οδυσσέα να επιστρέψει στην πατρίδα του, την Ιθάκη. Θέλαμε να κατανοήσουμε τι είναι αυτό κάνει ορισμένα μέρη πιο νοσταλγικά από άλλα», λέει η Μιλιτάρου, συμπληρώνοντας πως αυτή είναι η πρώτη μελέτη που συνδυάζει την ανάλυση φυσικής γλώσσας και τα δεδομένα γεωγραφικής τοποθεσίας για να εντοπίσει τι κάνει τα μέρη πιο πιθανό να ανακληθούν στο μυαλό μας αργότερα.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η φωτεινότητα, ο κορεσμός των χρωμάτων και η αντίθεση συμβάλλουν στα συναισθήματα που προκαλούνται από τα διάφορα μέρη. Τα μπλε μέρη είναι συχνά φωτεινά, κορεσμένα και με υψηλή αντίθεση, γεγονός που μπορεί να έχει αναζωογονητική επίδραση.
Η Μιλιτάρου επισημαίνει επίσης τη δυνητική δύναμη της «φρακταλικής ιδιότητας» ενός τοπίου, η οποία αναφέρεται στην ιδιότητά του να εμφανίζει αυτο-ομοιότητα, δηλαδή, κάθε μέρος του να μοιάζει με το σύνολο, ανεξάρτητα από την κλίμακα.
Πάνω από το 1/5 των νοσταλγικών τόπων που ανέφεραν οι συμμετέχοντες στις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται σε πόλεις και κωμοπόλεις και οι ερευνητές το αποδίδουν στο ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ζει σε αστικές περιοχές, αυξάνοντας την πιθανότητα να έχουν προσωπικές αναμνήσεις από αυτές αστικά.
Αλλά οι ερευνητές επισημαίνουν επίσης τον συναισθηματικό αντίκτυπο των επισκέψεων σε άγνωστες πόλεις. «Νιώθουμε ιδιαίτερη νοσταλγία και για τα μοναδικά μέρη που έχουμε επισκεφτεί», λέει η Μιλιτάρου. «Οι διακοπές, συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιών σε πόλεις, μπορούν να αφήσουν ένα βαθύ συναισθηματικό αποτύπωμα».
Τον 17ο αιώνα η νοσταλγία είχε αρνητική φήμη, θεωρούνταν ασθένεια του νου, σύμφωνα με τη Μιλιτάρου, η οποία τώρα εργάζεται στο Τμήμα Κοινωνικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. «Η επιστημονική έρευνα το άλλαξε αυτό.
Τώρα γνωρίζουμε ότι η νοσταλγία είναι ένας ψυχολογικός πόρος. Αναδύεται όταν αντιμετωπίζουμε ψυχολογική δυσφορία, όπως το αίσθημα μοναξιάς ή κοινωνικού αποκλεισμού.
Σύμφωνα με νέες μελέτες, η νοσταλγία μπορεί επίσης ναέχει θετικό ρόλο στη φροντίδα των ατόμων με άνοια».
Η εν λόγω μελέτη διαπιστώνει ότι η αναπόληση ενός νοσταλγικού μέρους προσφέρει σημαντικά ψυχολογικά οφέλη. Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται νοσταλγικά μέρη, νιώθουν πιο συνδεδεμένοι με τους άλλους, η ζωή τους φαίνεται πιο ουσιαστική, η αυτοεκτίμησή τους αυξάνεται, όπως και η αίσθηση αυθεντικότητάς τους.
Η Μιλιτάρου υποστηρίζει ότι η νοσταλγία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός και για τον αστικό σχεδιασμό. «Η έρευνά μας υποδηλώνει ότι η πρόσβαση σε ακτές, ποτάμια, πάρκα και φυσικά τοπία θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα, ειδικά σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές».
Η νοσταλγία μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για τον εντοπισμό περιοχών που είναισημαντικές για τις τοπικές κοινότητες, καθώς πολλά νοσταλγικά μέρη είναι σχετικά μικρής κλίμακας. «Οι τοπικές κοινότητες πρέπει να συμμετέχουν στις αποφάσεις πολεοδομικού σχεδιασμού. Μόνο τότε μπορούμε να εντοπίσουμε τα τοπικά ορόσημα που πρέπει να διατηρηθούν», λέει η ερευνήτρια.
Content Original Link:
" target="_blank">
