Κατάσκοποι με Ευρωπαϊκά Κονδύλια: Η μυστική ατζέντα της Τουρκίας με χρήματα της ΕΕ
Εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από τα 10 δισ. ευρώ που έχει διαθέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη στήριξη της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, φέρονται να έχουν διοχετευτεί από την κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων κατασκοπείας σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Όπως αναφέρει σε εκτενές άρθρο το Nordic Monitor, τα κονδύλια — τα οποία διατίθενται μέσω του Μηχανισμού Προενταξιακής Βοήθειας της ΕΕ (IPA) από τη στιγμή που η Τουρκία έλαβε καθεστώς υποψήφιας χώρας — προορίζονταν αρχικά για τη στήριξη πολιτικών και διοικητικών μεταρρυθμίσεων με στόχο την ευθυγράμμιση της χώρας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Την περίοδο 2014–2024, η Τουρκία έλαβε 4 δισ. ευρώ από το συνολικό ποσό. Στο τρέχον χρηματοδοτικό πλαίσιο, η Άγκυρα αναμένεται να λάβει σημαντικό μερίδιο από τα 14,32 δισ. ευρώ που έχουν δεσμευθεί για την περίοδο 2021–2027.
Ωστόσο, σύμφωνα πάντα με το εν λόγω άρθρο, μέρος αυτής της βοήθειας φέρεται να έχει διοχετευτεί μυστικά σε επιχειρήσεις κατασκοπείας σε χώρες μέλη της ΕΕ. Τόσο το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών όσο και το Υπουργείο Εξωτερικών φέρονται να αξιοποίησαν εκατομμύρια ευρώ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια του IPA για τη συλλογή πληροφοριών — είτε εντός της ΕΕ είτε με στόχο Ευρωπαίους διπλωμάτες που υπηρετούν στην Τουρκία.
Ο μηχανισμός εκτροπής των κονδυλίων φέρεται να ήταν επιμελώς δομημένος ώστε να φαίνεται νόμιμος. Εταιρείες-βιτρίνες, προσχηματικοί οργανισμοί και πράκτορες χρησιμοποιήθηκαν ώστε η χρηματοδότηση της κατασκοπείας να φαίνεται σαν υποστήριξη στην ευρωπαϊκή ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Εκδόθηκαν πλαστά τιμολόγια για να συγκαλυφθεί ο πραγματικός χαρακτήρας των δαπανών.
Στις 16 Ιουνίου 2025, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν αποκάλυψε με επιστολή του προς την τουρκική Εθνοσυνέλευση ότι το υπουργείο του δαπάνησε 339,9 εκατ. ευρώ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια την περίοδο 2014–2024, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών χρησιμοποίησε 327,9 εκατ. ευρώ την ίδια περίοδο. Ο Φιντάν δεν διευκρίνισε πώς χρησιμοποιήθηκαν τα κονδύλια αυτά. Σύμφωνα με πηγές, ωστόσο, τα χρήματα — τα οποία προορίζονταν για διοικητικές μεταρρυθμίσεις — διοχετεύθηκαν σε δίκτυα κατασκοπείας που λειτουργούν μέσω των τουρκικών διπλωματικών αποστολών.
Η επιστολή του Φιντάν
Ο Φιντάν, πρώην επικεφαλής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Τουρκίας έχει αναδιαρθρώσει ριζικά το Υπουργείο Εξωτερικών από τον διορισμό του το καλοκαίρι του 2023. Τοποθέτησε πλήθος στελεχών της MIT σε κορυφαίες θέσεις του υπουργείου και ενίσχυσε τον ρόλο της Διεύθυνσης Πληροφοριών και Έρευνας (İstihbarat ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü), μετατρέποντας τις τουρκικές πρεσβείες και προξενεία σε κέντρα μυστικών επιχειρήσεων.
Υπό την ηγεσία του ιδρύθηκε μια νέα υπηρεσία, η Γενική Διεύθυνση Διπλωματικής Ασφάλειας (Diplomatik Güvenlik Genel Müdürlüğü, DGGM). Επισήμως, η αποστολή της DGGM είναι να ενισχύσει την ασφάλεια των περίπου 260 διπλωματικών αποστολών της Τουρκίας παγκοσμίως. Στην πράξη, λειτουργεί ως βιτρίνα για την αποστολή επιπλέον πρακτόρων στο εξωτερικό. Η υπηρεσία αναφέρεται απευθείας στον Φιντάν και λαμβάνει εντολές από αυτόν προσωπικά. Η DGGM ανέλαβε επίσης την ευθύνη για την ασφάλεια των ξένων πρεσβειών στην Τουρκία — ρόλος που μέχρι πρότινος ασκούνταν από τη Διεύθυνση Πρωτοκόλλου σε συνεργασία με την αστυνομία. Η αλλαγή αυτή δίνει στον Φιντάν πρόσχημα για την εντατικοποίηση των επιχειρήσεων παρακολούθησης ξένων διπλωματικών αποστολών στην Τουρκία.
Η επιθετική επέκταση των υπηρεσιών πληροφοριών έρχεται σε μια περίοδο που ο προϋπολογισμός του υπουργείου του έχει περικοπεί σημαντικά από τον Ερντογάν. Υποπτευόμενος ότι ο Φιντάν έχει πολιτικές φιλοδοξίες να τον διαδεχθεί — ρόλο που ο Ερντογάν επιθυμεί για τον γιο του, Νετζμετίν Μπιλάλ Ερντογάν —έχει σχεδόν μειώσει στο μισό το ποσοστό του κρατικού προϋπολογισμού που κατευθύνεται στο ΥΠΕΞ, από 0,4–0,5% παλαιότερα σε 0,289% το 2024 και 0,284% το 2025.
Χωρίς την ενδιάμεση συμπληρωματική χρηματοδότηση, το ποσοστό είναι ακόμη χαμηλότερο. Για παράδειγμα, το 2024 το υπουργείο έλαβε 31,4 δισ. τουρκικές λίρες (περίπου 1,08 δισ. δολάρια) από έναν συνολικό προϋπολογισμό 14,7 τρισεκατομμυρίων λιρών (περίπου 506,9 δισ. δολάρια), δηλαδή μόλις 0,21%.
Για να αντισταθμίσει τις περικοπές, ο Φιντάν στρέφεται όλο και περισσότερο στα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Αποστολή αστυνομικών στο εξωτερικό
Ένας ακόμη βασικός παίκτης στις μυστικές επιχειρήσεις της Τουρκίας είναι η Διεύθυνση Πληροφοριών της Γενικής Διεύθυνσης Ασφάλειας (Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı), η οποία επιβλέπει ένα εκτεταμένο δίκτυο πρακτόρων. Το υπουργείο Εσωτερικών αποστέλλει αστυνομικούς στο εξωτερικό με την πρόφαση της ασφάλειας πρεσβειών και προξενείων — πολλοί από αυτούς υπηρετούν επίσης ως σύνδεσμοι σε θέματα επιβολής του νόμου. Στην πραγματικότητα, λειτουργούν ως μυστικοί πράκτορες.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, η κυβέρνηση Ερντογάν αξιοποιεί εντατικά αυτούς τους πληροφοριοδότες για την παρακολούθηση χωρών της ΕΕ, εστιάζοντας ιδιαίτερα σε τουρκικές κοινότητες ή ξένες πρεσβείες στην Τουρκία. Στόχοι αυτών των επιχειρήσεων παρακολούθησης είναι πολιτικοί αντιφρονούντες, δημοσιογράφοι, ΜΚΟ και μέλη του κινήματος Γκιουλέν, ειδικά σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Σουηδία, η Αυστρία και η Ολλανδία. Παρά τη γνώση της κατάχρησης ευρωπαϊκών κονδυλίων από την τουρκική κυβέρνηση και φιλοκυβερνητικούς οργανισμούς που διακρίνονται για τη φιλο-αντιδυτική και ανθευρωπαϊκή ρητορική τους, η ΕΕ μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει ουσιαστικά μέτρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καταλογίσει ευθύνες στις τουρκικές αρχές, ούτε έχει επιβάλει όρους για την αποτροπή μελλοντικών καταχρήσεων.
Γιατί η Ευρώπη δεν αντιδρά;
Ένας βασικός λόγος για αυτήν τη σιωπή είναι το λεγόμενο «χαρτί του μεταναστευτικού» που χρησιμοποιεί ο Ερντογάν απέναντι στην Ευρώπη. Ελέγχοντας τη ροή παράτυπων μεταναστών μέσω Τουρκίας προς την ΕΕ, ο Τούρκος πρόεδρος έχει εξασφαλίσει σημαντικά ανταλλάγματα από τις Βρυξέλλες. Η ΕΕ, φοβούμενη μια νέα μεταναστευτική κρίση, δίνει προτεραιότητα στη βραχυπρόθεσμη διαχείριση ασφάλειας και μεταναστευτικών ροών, παραμερίζοντας τις δημοκρατικές αξίες.
Μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης αστάθειας τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Μέση Ανατολή, η ΕΕ φαίνεται απρόθυμη να συγκρουστεί με την Τουρκία, κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ με τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προτιμούν να διατηρούν μια λειτουργική σχέση με την Άγκυρα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι κάνουν τα στραβά μάτια στον αυταρχισμό του καθεστώτος Ερντογάν, που συνεχίζει να υπονομεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα.
Ενώ τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων χρησιμοποιούνται για να υπονομεύονται οι πολιτικές ελευθερίες και οι δημοκρατικοί θεσμοί, τόσο στην Τουρκία όσο και εντός της ΕΕ, οι Βρυξέλλες φαίνεται διατεθειμένες να θυσιάσουν τη χρηματοδοτική διαφάνεια και τη λογοδοσία στο όνομα του πραγματισμού.
Content Original Link:
" target="_blank">
