Έντονη αντίδραση της Αθήνας στη ρηματική διακοίνωση της Λιβύης: "Aπορρίπτoυμε κάθε ενέργεια που βασίζεται σε άκυρες συμφωνίες"

Η κατηγορία της Λιβύης για παραβίαση του διεθνούς δικαίου από την Ελλάδα

Στη ρηματική διακοίνωση η Τρίπολη κατηγορεί την Ελλάδα για σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ιδίως της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, και καλεί τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει δράση για την αποφυγή κλιμάκωσης και τη διατήρηση της ειρήνης στη Μεσόγειο. Παράλληλα, η Λιβύη επικαλείται το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, παρά το ότι αυτό έχει καταδικαστεί ως παράνομο και αντίθετο με το διεθνές δίκαιο.

Η έκθεση της λιβυκής κρατικής εταιρείας πετρελαίου, που συνοδεύει τη ρηματική διακοίνωση, σημειώνει παραβίαση της οριοθετικής γραμμής που βασίζεται στο Μνημόνιο, προβάλλοντας έτσι τις διεκδικήσεις της Λιβύης.

Οι επιπτώσεις της λιβυκής διεκδίκησης για την ελληνική ΑΟΖ νότια της Κρήτης

Από το 2019, όταν υπογράφηκε το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, η Τουρκία έχει αποτυπώσει στον χάρτη του τη «Γαλάζια Πατρίδα», ενώ η Λιβύη δεν έχει κηρύξει δική της ΑΟΖ. Με τη νέα διακοίνωση, η Λιβύη παρουσιάζει για πρώτη φορά με χάρτη τη διεκδίκησή της, η οποία περιορίζει σημαντικά, ακόμη και σε σημείο εκμηδενισμού, την ελληνική επήρεια νότια της Κρήτης και των μικρών νησιών.

Η ρηματική διακοίνωση διαψεύδει τις αρχικές εκτιμήσεις στην Αθήνα ότι η Λιβύη αποδέχεται την ελληνική μέση γραμμή όπως ορίστηκε με το νόμο 4001/2011. Ωστόσο, η Τρίπολη δηλώνει ότι η διαφορά πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων. Η αναγνώριση της ύπαρξης διαφοράς διευκολύνει την προσπάθεια της Αθήνας να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις, που αν αποτύχουν, θα μπορούσαν να καταλήξουν σε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, το οποίο θα κρίνει και τη νομιμότητα του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.

Ήδη, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει προτείνει στη λιβυκή πλευρά τη σύσταση τεχνοκρατικών ομάδων για να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις, ενώ σχεδιάζεται αντίστοιχη πρόταση προς την κυβέρνηση της Τρίπολης.

Η Λιβυκή Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ και το παράρτημα Η Λιβυκή Ρηματική Διακοίνωση στον ΟΗΕ και το παράρτημα με την έκθεση της NOC είναι η εξής:

Ρηματική διακοίνωση με ημερομηνία 20 Ιουνίου 2025 από τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών προς τον Γενικό Γραμματέα

Η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Κράτους της Λιβύης στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών έχει την τιμή να εκφράσει τη βαθιά ανησυχία της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας σχετικά με τις πρόσφατες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η Κυβέρνηση έλαβε γνώση, με βαθιά δυσαρέσκεια, του περιεχομένου του Τεύχους αριθ. 3335 της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ημερομηνία 12 Ιουνίου 2025 (βλέπε Παράρτημα ΙΙ),* το οποίο αναφέρει ότι η Ελληνική Δημοκρατία ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νότια της νήσου Κρήτης.

Οι περιοχές αυτές εμπίπτουν σε θαλάσσιες ζώνες που παραμένουν αντικείμενο άλυτης διαφοράς μεταξύ της Λιβύης και της Ελλάδας.

Η Κυβέρνηση του Κράτους της Λιβύης θεωρεί την εν λόγω ενέργεια ως σαφή παραβίαση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και ως μονομερή ενέργεια χωρίς καμία νομική βάση ή διμερή συμφωνία. Αποτελεί σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ιδίως των διατάξεων της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, και υπονομεύει τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών.

Κατά συνέπεια, η Λιβύη καταγράφει επίσημα και κατηγορηματικά την αντίθεσή της στην εν λόγω πρωτοβουλία και καλεί σε αυστηρή προσήλωση στις αρχές που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στα συναφή διεθνή νομικά κείμενα που διέπουν την ειρηνική επίλυση θαλάσσιων διαφορών.

Η Λιβύη επαναβεβαιώνει τη σταθερή της δέσμευση στον εποικοδομητικό διάλογο και τη διαπραγμάτευση, και απορρίπτει κατηγορηματικά κάθε απόπειρα επιβολής τετελεσμένων σε περιοχές όπου δεν έχει επιτευχθεί νομική συμφωνία.

Η Κυβέρνηση καλεί τη διεθνή κοινότητα – υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών – να εκπληρώσει την ευθύνη της για τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή της Μεσογείου και να αποθαρρύνει οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κλιμάκωση.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που η Κυβέρνηση της Ελλάδας έχει παραχωρήσει άδειες εξερεύνησης σε περιοχές εντός των θαλάσσιων ορίων της Λιβύης. Προηγούμενες άδειες παραχωρήθηκαν στη γαλλική εταιρεία Total και την αμερικανική ExxonMobil. Η τελευταία εξαγόρασε εν συνεχεία το μερίδιο της Total και προχώρησε σε ερευνητικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης δισδιάστατης σεισμικής έρευνας (2D) το 2022 και τρισδιάστατης (3D) το 2024, ακολουθούμενες από ανακοίνωση πρόθεσης για γεώτρηση ερευνητικής γεώτρησης.

Υπό το φως των ανωτέρω, η Μόνιμη Αντιπροσωπεία του Κράτους της Λιβύης στον ΟΗΕ ζητά με σεβασμό την κυκλοφορία της παρούσας ρηματικής διακοίνωσης και των παραρτημάτων της ως έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης, υπό το θέμα 75 της ημερήσιας διάταξης.

Παράρτημα Ι στη ρηματική διακοίνωση της 20ής Ιουνίου 2025 της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Λιβύης στον ΟΗΕ προς τον Γενικό Γραμματέα

Έκθεση της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (National Oil Corporation) σχετικά με την προσφορά της Ελλάδας για ερευνητικά οικόπεδα σε βυθισμένα ύδατα της Λιβύης

17 Ιουνίου 2025

• Στις 13 Ιουνίου 2025, η Κυβέρνηση της Ελλάδας ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών εξερεύνησης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε συγκεκριμένες υπεράκτιες περιοχές νότια της Πελοποννήσου και της νήσου Κρήτης. Αυτό σημαίνει ότι ξεκίνησε από την ημερομηνία αυτή η προθεσμία 90 ημερών για την υποβολή δεσμευτικών προσφορών.

• Η ανακοίνωση αυτή έρχεται μετά από έκφραση ενδιαφέροντος από την εταιρεία Chevron τον Μάρτιο του 2025, για διεξαγωγή εξερεύνησης υδρογονανθράκων σε υπεράκτιες περιοχές νότια των Κρήτη 1 και Κρήτη 2 (χάρτης 1),* εντός των περιοχών που είχαν καθοριστεί στον διεθνή διαγωνισμό του 2014.

• Δύο από τις ανακοινωθείσες περιοχές, Κρήτη 1 και Κρήτη 2, βρίσκονται γεωγραφικά εντός των λιβυκών θαλάσσιων περιοχών (επί των οποίων οι δύο χώρες διατηρούν διαφορετικές διεκδικήσεις). Η συνολική έκταση των δύο περιοχών είναι 23.300 km² και πάνω από το 85% αυτής της έκτασης βρίσκεται νότια της γραμμής οριοθέτησης που χωρίζει τη Λιβύη από τη γειτονική της, την Ελλάδα.

• Αξίζει να σημειωθεί ότι η Κυβέρνηση της Ελλάδας έχει παραχωρήσει δύο οικόπεδα εντός των λιβυκών θαλάσσιων συνόρων στις εταιρείες Total και ExxonMobil (χάρτης 2).* Η ExxonMobil στη συνέχεια εξαγόρασε το μερίδιο της Total και προχώρησε σε ερευνητικές δραστηριότητες, περιλαμβανομένης δισδιάστατης σεισμικής έρευνας το 2022 και τρισδιάστατης το 2024, ενώ ανακοίνωσε πρόθεση για διεξαγωγή ερευνητικής γεώτρησης.