Πώς μας προστατεύει το περπάτημα από την άνοια
Μια νέα μελέτη δείχνει ότι το καθημερινό περπάτημα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης - ιδιαίτερα μεταξύ όσων έχουν γενετική προδιάθεση για νόσο Αλτσχάιμερ.
Σε πρόσφατη έρευνα, σχεδόν 3.000 συμμετέχοντες - ηλικίας 70 έως 79 ετών - ανέφεραν τις καθημερινές τους συνήθειες περπατήματος κατά τη διάρκεια 10 ετών: Όσοι δήλωσαν ότι διατήρησαν ή αύξησαν το καθημερινό τους περπάτημα εμφάνισαν μεγαλύτερες βελτιώσεις σε σημαντικές γνωστικές διεργασίες.
«Ξέρουμε ότι η καθιστική συμπεριφορά αυξάνεται όσο μεγαλώνεις, ενώ η σωματική δραστηριότητα μειώνεται», σημειώνει η επικεφαλής της μελέτης, δρ. Cindy Barha, επίκουρη καθηγήτρια κινησιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι στον Καναδά. «Γι’ αυτό προτείνουμε να μειώνετε τη στατικότητα εντάσσοντας σύντομα διαλείμματα περπατήματος τις ώρες που κάθεστε».
Πώς λειτουργεί η νόσος Αλτσχάιμερ;
Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια σοβαρή μορφή άνοιας που πιστεύεται ότι προκαλείται από τη συσσώρευση επιβλαβών πλακών στον εγκέφαλο, οι οποίες παρεμποδίζουν την επικοινωνία μεταξύ των νευρικών κυττάρων, οδηγώντας τελικά στον θάνατό τους - εξηγεί η Barha.
Καθώς όλο και περισσότερα νευρικά κύτταρα πεθαίνουν, οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν προοδευτική απώλεια μνήμης, σύγχυση, αλλαγές προσωπικότητας και σωματική εξασθένηση. Τελικά, η νόσος μπορεί να αποβεί θανατηφόρα και δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία.
Οι γενετικοί παράγοντες θεωρούνται σημαντικοί: Συγκεκριμένα, τα γονιδιακά προφίλ που ονομάζονται APOE επηρεάζουν τον μεταβολισμό των πλακών και των λιπιδίων στο αίμα. Ένας συγκεκριμένος τύπος, το APOE4, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης, καθώς δυσκολεύει τον εγκέφαλο να καθαρίσει τις πλάκες.
Περίπου το 15% έως 25% των ανθρώπων έχουν αυτή την παραλλαγή του γονιδίου APOE, και ο μόνος τρόπος να το μάθει κανείς είναι μέσω γενετικού ελέγχου, σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ.
Τι συμβαίνει μεταξύ εγκεφάλου και σώματος;
Αν και η νέα μελέτη δεν δοκίμασε ένα ενιαίο πρόγραμμα περπατήματος, η Barha προτείνειπερπάτημα πολλές φορές την ημέρα για να διακόπτεται η καθιστική συμπεριφορά και διατήρηση σταθερών συνηθειών περπατήματος από έτος σε έτος, ώστε να προληφθεί η γνωστική εξασθένηση.
«Χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να προσδιοριστεί πόσα ακριβώς βήματα χρειάζονται, αλλά σίγουρα όσο περισσότερα τόσο καλύτερα», εξηγεί. «Το επόμενο βήμα είναι να καθορίσουμε το ελάχιστο απαιτούμενο περπάτημα για διαφορετικές υποομάδες, όπως γυναίκες σε σχέση με άνδρες, ή φορείς του APOE4 έναντι μη φορέων».
Μια μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι ακόμη και όσοι περπατούσαν περίπου 3.800 βήματα την ημέρα, με οποιοδήποτε ρυθμό, μείωσαν τον κίνδυνο άνοιας κατά 25%.
Για αρχή, η τακτική άσκηση έχει φανεί ότι ενισχύει την παραγωγή μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται εγκεφαλικός νευροτροφικός παράγοντας (BDNF), η οποία λειτουργεί σαν «λίπασμα» για τον εγκέφαλο, βοηθώντας στη δημιουργία νέων κυττάρων και συνδέσεων, εξηγεί η Barha.
«Πιστεύουμε ότι εκκρίνονται πρωτεΐνες από τους μυς που ταξιδεύουν προς τον εγκέφαλο και είτε διαπερνούν είτε επηρεάζουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ενεργοποιώντας μια αντίδραση που τελικά αυξάνει το BDNF στον εγκέφαλο».
Μια άλλη θεωρία είναι ότι η άσκηση μειώνει τη νευροφλεγμονή, ένα κοινό χαρακτηριστικό της νόσου Αλτσχάιμερ.
Ο εγκέφαλος στέλνει ανοσοκύτταρα, τα μικρογλοία, για να επιτεθούν στις πλάκες, αλλά αυτή η αντίδραση μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ, εξηγεί η δρ. Christiane Wrann, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής στο Καρδιοαγγειακό Ερευνητικό Κέντρο του Νοσοκομείου Μασαχουσέτης και στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Η χρόνια φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει τα μικρογλοιακά κύτταρα να επιτίθενται σε υγιή εγκεφαλικά κύτταρα, καταστρέφοντας τις συνδέσεις τους.
«Με την άσκηση ενισχύεται το γονιδιακό πρόγραμμα έκφρασης που χρειάζονται τα μικρογλοία για να λειτουργούν σωστά», προσθέτει η Wrann.
Μεγαλύτερος κίνδυνος, μεγαλύτερο όφελος;
Οι ερευνητές εξεπλάγησαν που το περπάτημα παρείχε το μεγαλύτερο όφελος σε όσους είχαν το γονίδιο APOE4, σε σύγκριση με όσους δεν το είχαν. Για να κατανοήσουν το γιατί, απαιτείται περισσότερη έρευνα - αλλά η Barha έχει μια θεωρία.
«Πριν ξεκινήσει η μελέτη, πιστεύουμε ότι οι φορείς του APOE4 είχαν μεγαλύτερο περιθώριο βελτίωσης ως προς τη γνωστική τους λειτουργία, επειδή ενδεχομένως είχαν ήδη αρχίσει να παρουσιάζουν εξασθένηση», είπε. «Άρα είχαν και περισσότερο περιθώριο για βελτίωση».
Είναι επίσης πιθανό η συμμετοχή στη μελέτη να παρακίνησε τους συμμετέχοντες με το γονίδιο APOE4 να περπατούν περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν, επιβραδύνοντας τον ρυθμό επιδείνωσης.
«Αυτό είναι ένα πολύ ισχυρό παράδειγμα ότι ποτέ δεν είναι αργά για να ξεκινήσεις να ασκείσαι», τονίζει η Wrann. «Κάθε βήμα μετράει, και είναι πολύ καλύτερο να ακολουθείς ένα πρόγραμμα άσκησης που σου αρέσει και μπορείς να τηρείς».
Content Original Link:
" target="_blank">
