Η μακροστρατηγική της χώρας απέτυχε
Αν δούμε την Ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στο μεγάλο χρόνο (1973 - σήμερα) μαζί με τις τρέχουσες εξελίξεις (επισκέψεις Ερντογάν σε Ιταλία, κατεχόμενα, κλπ) το συμπέρασμα είναι σαφές: η μακροστρατηγική μας έχει αποτύχει οπωσδήποτε στις βασικές, δομικές στοχεύσεις της. Και εάν δεν την αναπροσαρμόσουμε, τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος να βρεθούμε μπροστά σε πολύ πιο δυσάρεστες, μη διαχειρίσιμες καταστάσεις στο όχι μακρινό μέλλον. Τα λάθη μας αμέτρητα. Οι ευθύνες της Τουρκίας τεράστιες.
Πρώτος κομβικός στόχος της μακροστρατηγικής μας υπήρξε (και είναι) η αποτροπή ανάδειξης της Τουρκίας σε αυτόνομη περιφερειακή (υπερ)δύναμη. Και γι’ αυτό προσπαθήσαμε να περιορίσουμε την εξάπλωση της επιρροής της ανά τον πλανήτη (Ασία, Αφρική, Μ. Ανατολή, Λ. Αμερική), να σταματήσουμε την ανάπτυξη της στρατιωτικής ισχύος της, να την εντάξουμε στην ΕΕ. Αποτύχαμε παταγωδώς. Η Τουρκία είναι και λογίζεται ως περίπου υπερδύναμη από το σύνολο σχεδόν της υφηλίου. Αυτόνομη και εν πολλοίς ανεξέλεγκτη.
Δεύτερος κεντρικός στόχος να περιορίσουμε/ μηδενίσουμε την Τουρκική διεκδικητικότητα της κυριαρχίας μας. Αποτύχαμε επίσης πλήρως. Το 1973, έτος έναρξης της τρέχουσας Ελληνοτουρκικής κρίσης, η διεκδικητικότητά της περιοριζόταν στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου. Η οριοθέτησή της ήταν το μόνο επίμαχο θέμα. Σήμερα η διεκδικητικότητα έχει επεκταθεί και καλύπτει το μισό Αιγαίο (Γαλάζια Πατρίδα), νησιά του Αιγαίου (γκρίζες ζώνες) ενώ τα θέματα αντιπαράθεσης αυξήθηκαν από ένα το 1973 σε δώδεκα σήμερα (με αμφισβήτηση της απροϋπόθετης κυριαρχίας ακόμη και της ιδιαίτερης πατρίδας μου, της Λέσβου). Να μην πούμε τίποτα για Κύπρο. Με άλλα λόγια, όχι μόνο δεν συρρικνώσαμε τη διεκδικητικότητα αλλά τη βλέπουμε να αυξάνεται κατακόρυφα. (Το αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, των “χαμένων ευκαιριών” για την επίλυση των προβλημάτων).
Και πώς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε την αποτυχία αυτή; Με δύο προσεγγίσεις. Πρώτον, με πολιτική διαχείρισης των προβλημάτων μέσω της θετικής ατζέντας («ήρεμα νερά») ώστε να μην εκραγούν. Η προσέγγιση αυτή προωθείται από τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη που θεωρεί την Τουρκία φιλική χώρα. Η δεύτερη προσέγγιση εστιάζει στους ολοένα αυξανόμενους εξοπλισμούς, συμμαχία με το Ισραήλ και ισραηλοποίηση λίγο-πολύ της ελληνικής κοινωνίας. Η προσέγγιση αυτή εκφράζεται από τον υπουργό Άμυνας Ν. Δένδια που βλέπει την Τουρκία ως θανάσιμη απειλή. Και οι προσεγγίσεις αυτές είναι καταδικασμένες σε αδιέξοδο/ αποτυχία. Αγοράζουμε χρόνο και... αεροπλάνα εκτοξεύοντας το οικονομικό και κοινωνικό κόστος του προβλήματος.
Πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε επομένως την αποτυχία; Μια σχολή σκέψης (εθνικιστική) προτείνει ως λύση ακόμη περισσότερους εξοπλισμούς μαζί με μια πιο ασφυκτική περικύκλωση της Τουρκίας. Πρόκειται για συνταγή ακόμη μεγαλύτερης αποτυχίας. Ανεξάρτητα από το status της Τουρκίας, η Ελλάδα είναι μια ισχυρή χώρα με πολλαπλές δυνατότητες. Θα πρέπει επομένως να αντιμετωπίσει κατάματα, μη φοβικά, την πραγματικότητα και να προχωρήσει σε πολιτική αναπροσαρμογή της μακροστρατηγικής της (αναλογιζόμενη τα πολλαπλά λάθη της). Η νέα μακροστρατηγική θα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από εξωπραγματικές επιδιώξεις, υποθέσεις (“ένα θέμα μόνο για επίλυση”) ή φαντασιώσεις. Καταληκτικός στόχος η επίλυση όλων των προβλημάτων μεταξύ των δύο χωρών. Και η αποδοχή της πολιτικής πραγματικότητας που είχε διαβλέψει ο Αλ. Μαυροκορδάτος από το 1825, ότι δηλαδή η στενή σύμπραξη/συνεργασία Ελλάδας – Τουρκίας είναι υπαρξιακώς αναγκαία, πολύ περισσότερο στο νέο γεωπολιτικό περιβάλλον (εντεινόμενη ρωσική απειλή, κλπ). Αυτό συνεπάγεται ισχυρότερες προσδέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη/ΕΕ, μεταξύ άλλων την Ευρωπαϊκή άμυνα. Αυτόνομη, μη Ευρωπαϊκή Τουρκία είναι πρόβλημα (και απειλή)...
(Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ -Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Τα Νέα»)
Content Original Link:
" target="_blank">
