Ελλάδα - Αίγυπτος: Η επικράτηση του πολιτικού ρεαλισμού
Η επίσκεψη του προέδρου της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι στην Αθήνα, η πραγματοποίηση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Αιγύπτου (ΑΣΣ) και η υπογραφή της Διακήρυξης Στρατηγικής Σχέσης μεταξύ των δύο χωρών αποτελούν πράξεις πολλαπλώς σημαντικές ευρύτερης περιφερειακής και γεωπολιτικής σημασίας. Αλλά και πράξεις πολιτικού ρεαλισμού μεταξύ των δύο status quo χωρών. Και τούτο γιατί, επισημαίνοντας το προφανές πλην όμως εξόχως σημαντικό, η Ελλάδα αναπτύσσει μια πολύπλευρη στρατηγική σχέση με την Αίγυπτο, με μια χώρα δηλαδή αυστηρής δικτατορικής διακυβέρνησης όπως καταγγέλλεται από διεθνείς οργανισμούς και μέσα.
Η λογική της οικονομικής συνεργασίας, της περιφερειακής σταθερότητας και της εξισορρόπησης πολλαπλών διακρατικών σχέσεων με Τουρκία, Ισραήλ, Λιβύη, Αραβικές χώρες, κλπ. καθιστά αναγκαία τη σύμπραξη με την Αίγυπτο, χώρα ιστορικού, καβαφικού βάθους για την Ελλάδα. Αλλά δεν θα πρέπει να παραβλέπεται ότι πρόκειται για μια χώρα στην οποία ο δείκτης σεβασμού του κράτους δικαίου, ατομικών δικαιωμάτων, πολιτικού πλουραλισμού, κλπ. βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από τον αντίστοιχο δείκτη λ.χ. της γειτονικής μας Τουρκίας, η οποία θεωρείται χώρα «εκλεγμένης αυταρχικής διακυβέρνησης (με άριστα το 100 η Αίγυπτος λαμβάνει μόλις 18 στον δείκτη πολιτικής ελευθερίας, η Τουρκία 33 και η Ελλάδα 85). Από την άλλη μεριά όμως, αντίθετα με την Τουρκία, η Αίγυπτος εμφανίζει υψηλότερο δείκτη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και το γεγονός αυτό προσφέρει ένα ισχυρό επιχείρημα στην Ελλάδα για την επιδίωξη της βαθύτερης συνεργασίας με την Αίγυπτο.
Για την Ελλάδα ειδικότερα η Αίγυπτος έχει υψηλή σημασία για τους τέσσερις παρακάτω λόγους:
Πρώτον, στη διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών (υφαλοκρηπίδα/ ΑΟΖ) στην περιοχή της Αν. Μεσογείου. Καθώς το Κάιρο επιδιώκει οριοθετήσεις σύμφωνα με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS – 1982) συγκλίνει εν πολλοίς με την ελληνική προσέγγιση και αυτό πιστοποιήθηκε με την μερική οριοθέτηση που συμφώνησαν Αθήνα και Κάιρο το 2020. Η στάση αυτή του Καΐρου εκ των πραγμάτων αντιστρατεύεται και την έκνομη οριοθέτηση που επιχείρησαν Τουρκία και Λιβύη με το διαβόητο μνημόνιο του 2019. Βεβαίως παραμένει ακόμη ανοικτό το ζήτημα της ολοκλήρωσης της οριοθέτησης (ανατολικά του 28ου Μεσημβρινού) για την οποία θα πρέπει να συμπράξουν Ελλάδα, Αίγυπτος αλλά και Τουρκία.
Δεύτερον, για οικονομικούς και ενεργειακούς λόγους. Ελλάδα και Αίγυπτος επιδιώκουν τη βαθύτερη ενεργειακή συνεργασία με την ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών (GREGY), όπως επίσης και τη βαθύτερη συνεργασία στο πεδίο της νόμιμης μετανάστευσης και σε άλλους τομείς (ναυτιλία, τουρισμός, κλπ). Στη βάση σχετικής συμφωνίας η Αίγυπτος αποστέλλει 5.000 εποχικούς εργαζόμενους για να καλύψουν τα τεράστια ελλείμματα σε εργατικό δυναμικό που παρατηρούνται στην Ελλάδα.
Τρίτον, η στρατηγική συνεργασία με την Αίγυπτο είναι γεωπολιτικώς ιδιαίτερα σημαντική για την Ελλάδα καθώς εμφανίζεται να εξισορροπεί την ιδιαίτερα στενή σύμπραξη/εναγκαλισμό που αυτή την περίοδο και με τρόπο μάλλον άγαρμπο καλλιεργεί με το καθεστώς Νετανιάχου στο Ισραήλ. Η εξισορρόπηση αυτή επιτρέπει στην Αθήνα να προβάλει το επιχείρημα ότι διατηρεί τη συμμετρικότητα σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και Αραβικών χωρών και ταυτόχρονα ότι παραμένει προσηλωμένη στις αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τη δίκαιη επίλυση του Παλαιστινιακού προβλήματος (λύση δύο κρατών) όπως ακριβώς επιδιώκει και η Αίγυπτος.
Τέταρτον, καθώς οι σχέσεις Αιγύπτου και Τουρκίας βελτιώνονται, μπορούν δυνητικώς να δημιουργηθούν οι όροι για κάποιο μελλοντικό σχήμα διαπεριφερειακής συνεργασίας που θα περιλαμβάνει ευρύτερο αριθμό κρατών της περιοχής (πέραν των τριμερών συμπράξεων) ως προϋπόθεση για την εμπέδωση της σταθερότητας στην Αν. Μεσόγειο και εκτόνωση των πολλαπλών συγκρούσεων (Λιβύης, Μ. Ανατολής, κλπ.). Άλλωστε «είμεθα ένα κράμα εδώ» στην Ανατολική Μεσόγειο.
Όθεν η επικράτηση του πολιτικού ρεαλισμού....
(Ο Π.Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), πρώην πρεσβευτής – σύμβουλος του ΥΠΕΞ και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής του ΕΛΙΑΜΕΠ- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Τα Νέα»)
Content Original Link:
" target="_blank">
