Μέση Ανατολή: Οι νέες ισορροπίες μετά τον πόλεμο των 12 ημερών
Η πρώτη εμφάνιση του Ντόναλντ Τραμπ σε μια Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ μετά την επανεκλογή του ήταν ένας θρίαμβος για τον Αμερικανό Πρόεδρο. Η Σύνοδος ήταν «κομμένη και ραμμένη» στα μέτρα του και η συγκυρία αμέσως μετά την ανακωχή ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν τόνωσε ακόμα περισσότερο την αυτοπεποίθησή του.
Ο Ντ. Τραμπ μπορεί να κομπάζει ότι πέτυχε αυτό που δεν είχε καταφέρει κανείς από τους προκατόχους του, δηλαδή τη θεαματική αύξηση των αμυντικών δαπανών από τα μέλη του ΝΑΤΟ. «Ηταν μια φανταστική Σύνοδος, μια μεγάλη επιτυχία», δήλωσε μετά την ολοκλήρωση των εργασιών στη Χάγη, οι οποίες δεν διήρκεσαν περισσότερο από μία ημέρα «προκειμένου να μη βαρεθεί ο Πρόεδρος», όπως ανέφεραν -χωρίς ίχνος ειρωνείας- τα διεθνή ΜΜΕ.
Αναμφίβολα, πάντως, το γεγονός της Συνόδου ήταν η συνάντηση του Τραμπ με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στη Χάγη, η Τουρκία εμφανίστηκε ως μια δύναμη με ξεκάθαρες επιδιώξεις και -τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο- με αποτελέσματα που δείχνουν επιδεξιότητα και σταθερότητα στρατηγικής.
Στο περιθώριο της Συνόδου ανακοινώθηκε επισήμως ότι η Τουρκία θα φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ το 2026, γεγονός που, όπως γράφει η Hande Firat στη «Hürriyet», «επιβεβαιώνει την ικανότητα της Τουρκίας όχι μόνο στη στρατιωτική διπλωματία, αλλά και στην πολιτική επικοινωνία και στη στρατηγική δημοσιότητα».
«Βασικές ανάγκες»
Οι ηγέτες του χωρών-μελών του ΝΑΤΟ ενέκριναν την αύξηση των αμυντικών δαπανών τους στο 5% επί του κρατικού προϋπολογισμού τους. Από αυτό, το 3,5% θα διοχετευτεί σε «βασικές αμυντικές ανάγκες, ώστε να εκπληρώσουν τους στόχους δυνατοτήτων του ΝΑΤΟ», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η επίσημη ανακοίνωση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Αυτή η αύξηση θα πρέπει να επιτευχθεί τουλάχιστον μέχρι το 2035, ενώ, βάσει των ίδιων δεσμεύσεων που ανακοινώθηκαν, οι συμμαχικές χώρες θα πρέπει να υποβάλλουν σε ετήσια βάση αναλυτικά σχέδια που θα αποδεικνύουν τις προσπάθειές τους να επιτύχουν τον στόχο της αύξησης των δαπανών.
Το υπόλοιπο 1,5% θα δαπανηθεί για την προστασία κρίσιμων υποδομών και δικτύων, για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας, για την καινοτομία αλλά και για τη διασφάλιση της ετοιμότητας της πολιτικής προστασίας. Ετος-σταθμός για την αύξηση των αμυντικών δαπανών θα είναι το 2029, όταν το ΝΑΤΟ θα εκτιμήσει την υλοποίηση των δεσμεύσεων των συμμαχικών χωρών.
Από τις 32 χώρες του ΝΑΤΟ, η μοναδική που δεν συμφώνησε ήταν η Ισπανία. «Η Ευρώπη διαθέτει τα εργαλεία για να υπερασπιστεί τον εαυτό της», ανέφερε η ανακοίνωση που εξέδωσε η ισπανική κυβέρνηση. Ο Τραμπ απάντησε με το γνωστό του ύφος. «Ξέρετε, τα πάνε πολύ καλά. Η οικονομία πάει πολύ καλά. Και αυτή η οικονομία θα μπορούσε να τιναχτεί στον αέρα αν συμβεί κάτι κακό. Ξέρετε τι θα κάνουμε; Διαπραγματευόμαστε εμπορική συμφωνία με την Ισπανία και τους κάνουμε να πληρώσουν τα διπλά. Και το λέω σοβαρά. Μου αρέσει η Ισπανία, είναι υπέροχο μέρος και έχουν υπέροχο λαό, αλλά είναι η μόνη χώρα που αρνείται να πληρώσει».
Ο φάκελος
Η συνάντηση του Ερντογάν με τον Τραμπ τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας τόσο για το περιεχόμενο της συζήτησης όσο και για τον φάκελο που κρατούσε ο Τούρκος Πρόεδρος. Οπως αποκάλυψε η H. Firat, επρόκειτο για σημειώσεις που προετοίμασε το προεδρικό γραφείο για τα βασικά σημεία της ατζέντας: άρση των κυρώσεων CAATSA, επιστροφή στο πρόγραμμα F-35, αγορά νέων F-16 και αύξηση του διμερούς εμπορίου στα 100 δισ. δολάρια.
Οπως επισημαίνει ο φιλοκυβερνητικός αρθρογράφος Abdulkadir Selvi, η προσωπική σχέση Τραμπ – Ερντογάν έχει στρατηγική αξία: «Ηταν ο μόνος Πρόεδρος των ΗΠΑ που είπε στον Νετανιάχου κατάμουτρα ότι ο Ερντογάν είναι φίλος του», θυμίζει, προσθέτοντας ότι «ο Τραμπ θεωρεί την Τουρκία “κλειδί” για τη Συρία και τις πολιτικές των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή».
Στην Τουρκία, ως η μεγαλύτερη επιτυχία θεωρήθηκε η ένταξη ρήτρας που απαγορεύει μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ οποιοδήποτε εμπάργκο όπλων ή περιορισμούς στην αμυντική βιομηχανία, πρόνοια που διασφαλίζει την απρόσκοπτη εξαγωγή τουρκικών οπλικών συστημάτων -ιδίως UAVs- και κατά την άποψη των Τούρκων εξουδετερώνει (καθώς τα περισσότερα μέλη του ΝΑΤΟ είναι και μέλη της Ε.Ε.) κάθε ευρωπαϊκή προσπάθεια αποκλεισμού της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
Ο «θρίαμβος» του Τραμπ στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ ήρθε μία ημέρα μετά την ανακοίνωση από τον Αμερικανό Πρόεδρο ότι επιτεύχθηκε εκεχειρία ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, κάτι που σηματοδότησε και το τέλος του «πολέμου των 12 ημερών», όπως τον βάφτισε ο Αμερικανός Πρόεδρος.
Η εκεχειρία αυτή είναι εύθραυστη, δεν απειλείται όμως από το Ιράν, που έσπευσε να την αποδεχθεί, επειδή είχε χάσει απολύτως τον έλεγχο του εναέριου χώρου του. Ο πόλεμος αυτός ήταν ο πρώτος που κρίθηκε στον αέρα, καθώς τον κέρδισε η αεροπορική υπεροχή του Ισραήλ. Το αν θα κρατήσει η εκεχειρία, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το αν οι Αμερικανοί θα καταφέρουν να ξαναφέρουν το Ιράν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για το πυρηνικό του πρόγραμμα και από τον βαθμό που ο Αμερικανός Πρόεδρος θα μπορέσει να ελέγξει τα πεπραγμένα του Μπενιαμίν Νετανιάχου στη Γάζα.
Επειτα από δώδεκα 24ωρα απουσίας, στο Ιράν έκανε πάλι την εμφάνισή του ο ανώτατος ηγέτης του, αγιατολάχΑλί Χαμενεΐ. Σε διάγγελμά του προσπάθησε να τονώσει το ηθικό των συμπατριωτών του, λέγοντας πως «το Ιράν έδωσε ένα χαστούκι στο πρόσωπο της Αμερικής» και πως «οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο μόνο και μόνο επειδή ένιωθαν ότι, αν δεν παρενέβαιναν, το σιωνιστικό καθεστώς θα καταστρεφόταν ολοσχερώς».
Οι Ιρανοί συνεχίζουν να απειλούν με το ενδεχόμενο να κλείσει η Τεχεράνη τα Στενά του Ορμούζ, ενώ το ιρανικό Κοινοβούλιο ενέκρινε νομοσχέδιο για την αναστολή της συνεργασίας της Τεχεράνης με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας. Ωστόσο,το πιο ανησυχητικό είναι ότι η Τεχεράνη δεν δείχνει προς το παρόν καμία διάθεση να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για την επόμενη ημέρα και το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, μάλιστα, διέψευσε κατηγορηματικά αμερικανικές διαρροές που υποστήριζαν ότι βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν μέσω τρίτων χωρών.
Ενα σημαντικό ζήτημα για όλους τους εμπλεκομένους αφορά τον βαθμό που είχε προχωρήσει το Ιράν με το πυρηνικό του πρόγραμμα και πόσο μεγάλη ήταν η καταστροφή που προκάλεσαν οι αμερικανικοί βομβαρδισμοί. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ εκτιμούν ότι το Ιράν δεν ήταν κοντά στην απόκτηση πυρηνικών όπλων και κάτι ανάλογο εκτιμούν και οι Ευρωπαίοι συνάδελφοί τους. Οι… μισοί από το περιβάλλον Τραμπ που τάχθηκαν υπέρ της ανάμειξης και της επίθεσης των ΗΠΑ, μιλώντας για την επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, πρώην βουλευτή των Δημοκρατικών, Τούλσι Γκάμπαρτ, που συμμεριζόταν αυτές τις απόψεις, είπαν «απλώς αγνοήστε την…». Αντιθέτως, οι ισραηλινές υπηρεσίες είναι πεπεισμένες ότι οι Ιρανοί είχαν ολοκληρώσει το 90% των ενεργειών για την απόκτηση πυρηνικού όπλου.
Η ζωή μετά τους βομβαρδισμούς
Πάνω από 12.000 αστέγους και μεγάλες ζημιές σε 40.000 κτίρια προκάλεσε η αντεπίθεση του Ιράν, το οποίο δεν χρησιμοποίησε τους πιο ισχυρούς πυραύλους του
«Το Ιράν έχει στο οπλοστάσιό του και άλλους ακόμη ισχυρότερους πυραύλους, τους οποίους ποτέ δεν χρησιμοποίησε στις επιθέσεις του εναντίον του Ισραήλ», αποκαλύπτει στη Realnews Ισραηλινός αξιωματούχος ο οποίος ζήτησε να διατηρηθεί η ανωνυμία του. «Το καθεστώς της Τεχεράνης διαθέτει πυραύλους που μπορούν να μεταφέρουν έναν τόνο ωφέλιμου φορτίου ή 10 ελαφριές κεφαλές. Επίσης, διαθέτει και πύραυλο με δυνατότητα μεταφοράς ενάμιση τόνου εκρηκτικής κεφαλής», μας εξηγεί ο ίδιος αξιωματούχος, επισημαίνοντας ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου των 12 ημερών αυτό που συνέβη ήταν η εκτόξευση μεσαίας και μικρής ισχύος βαλλιστικών πυραύλων.
Ωστόσο, η ίδια πηγή θεωρεί ότι είναι πολύ δύσκολο το Ιράν στο άμεσο μέλλον να εξαπολύσει νέο κύμα πυραυλικών επιθέσεων, πολλώ δε μάλλον να χρησιμοποιήσει και τις «mega βόμβες», τις οποίες διαθέτει στο οπλοστάσιό του. Και αυτό διότι εάν τις χρησιμοποιήσει, τότε θα ανοίξει το… κουτί της Πανδώρας.
Κατά το διάστημα του πολέμου των 12 ημερών, κάθε φορά που οι Ιρανοί εξαπέλυαν πυραυλική επίθεση, η ισραηλινή πολεμική αεροπορία στοχοποιούσε το σημείο και το κατέστρεφε. Το καθεστώς της Τεχεράνης βλέποντας τις καταστροφές που υπέστη στις εγκαταστάσεις της αεροπορίας του, καθώς και στα αντιαεροπορικά και πυραυλικά συστήματα, δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να ρισκάρει την απώλεια επιπλέον συστημάτων.
Ο πόλεμος των 12 ημερών αποτέλεσε ένα μεγάλο μάθημα για όλες τις κυβερνήσεις της Δύσης και ειδικότερα για τις Ενοπλες Δυνάμεις. Το περιβόητο Iron Dome όπως και το μεσαίου βεληνεκούς «David Sling» δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν τους βαλλιστικούς πυραύλους, παρά μόνο ορισμένες από τις κεφαλές που μετέφεραν. Και ο λόγος είναι γιατί ο βαλλιστικός πύραυλος μπορεί να αναπτύξει ταχύτητες έως και 20 Mach, σπάζοντας δηλαδή έως 20 φορές το φράγμα του ήχου.
Ο κάθε πύραυλος του Iron Dome φτάνει τα 2,2 Mach, ενώ οι πύραυλοι της «σφεντόνας του Δαυίδ», του άλλου συστήματος, φτάνουν τα 7,5 Mach. Η αμερικανική βοήθεια ήταν που κράτησε ουσιαστικά το Ισραήλ όρθιο. Πρόκειται για δύο συστοιχίες THAAD που τοποθετήθηκαν έτσι ώστε να καλύπτουν το σύνολο της επικράτειας.
«Ευχαριστούμε»
Ετσι δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο πως στην κεντρική οδό του Τελ Αβίβ δεσπόζουν δύο ευμεγέθη πανό που αναγράφουν «Ευχαριστούμε, κύριε Πρόεδρε», μαζί με τη φωτογραφία του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ενώ το ίδιο παρατηρείται και στην Ιερουσαλήμ. Ο κάθε πύραυλος αυτού του συστήματος κοστίζει 15 εκατ. ευρώ, τη στιγμή που οι πύραυλοι των Arrow 2 και 3 φτάνουν τα 3-4 εκατ. ευρώ ο ένας.
Τα δύο συστήματα πυραυλικής άμυνας αιχμής επιδεικνύουν συμπληρωματικές προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση των απειλών από βαλλιστικούς πυραύλους, με το THAAD να υπερέχει στην κινητή ανάπτυξη και το Arrow να πρωτοπορεί στην πολυεπίπεδη ενσωμάτωση και την εμπειρία μάχης. Αυτοί ήταν οι πύραυλοι που έβγαλαν ασπροπρόσωπη την αεράμυνα του Ισραήλ, όμως, το κόστος είναι μεγάλο. Χάιφα, Τελ Αβίβ, Ασντόντ, Σντερότ και Μπερσεβά είναι μόνο μερικές από τις περιοχές που επλήγησαν άσχημα από τις επιθέσεις, ενώ υπολογίζεται ότι μετρούν πάνω από 12.000 αστέγους και περίπου 40.000 σπίτια και επιχειρήσεις κατεστραμμένα.
Το κόστος του πολέμου των 12 ημερών εναντίον του Ιράν είναι δυσανάλογα υψηλότερο σε σχέση και με τον πόλεμο των 600 ημερών απέναντι στη Χαμάς. Σύμφωνα με τις ισραηλινές Αρχές, οι ζημιές σε κατοικίες και επιχειρήσεις φτάνουν τα 5,2 δισ. ευρώ σε μόλις 12 ημέρες. Ενάμιση χρόνο μετά τον πόλεμο εναντίον της Χαμάς, το κόστος των ζημιών για τους Ισραηλινούς δεν υπερβαίνει τα 2,4 δισ. Από την περασμένη Τέταρτη οι Ισραηλινοί επέστρεψαν σταδιακά στην καθημερινότητά τους.
Τα καταφύγια ωστόσο που στήθηκαν κυρίως σε υπόγεια πάρκινγκ παραμένουν. Βρεθήκαμε σε ένα από αυτά, στον μείον τέσσερα όροφο, σχεδόν 15 μέτρα κάτω από τη γη. Εκεί υπήρχαν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι με σκηνές για ξεκούραση, παιδότοποι αλλά και αυτόματοι πωλητές αναψυκτικών, νερών και άλλων σνακς. Επί 12 ημέρες που τα σχολεία και οι παιδικοί σταθμοί δεν λειτουργούσαν, γονείς με τα παιδιά τους κατέφευγαν σε εμπορικά κέντρα, ώστε να είναι κοντά στα καταφύγια.
Ο φόβος νέου χτυπήματος που θα σπάσει την εκεχειρία ήρθε να προστεθεί στον παλαιότερο φόβο στον απόηχο της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς μεμονωμένα ή κατά ομάδες. Οπως ανακοίνωσαν οι ισραηλινές Αρχές, από την 7η Οκτωβρίου μέχρι σήμερα έχουν υποβληθεί πάνω από 420.000 αιτήσεις για άδεια οπλοφορίας.
Content Original Link:
" target="_blank">
