Συγκατοίκηση αλά πολωνικά - Πώς ο Ναβρότσκι δένει τα χέρια του φιλοευρωπαίου Τουσκ
Εκτός απροόπτου, ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ θα λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης που –όπως ανακοίνωσε χθες το βράδυ– θα ζητήσει από τη Βουλή, μετά από τη νίκη του ακροδεξιού εθνικιστή Κάρολ Ναβρότσκι στις προεδρικές εκλογές της Κυριακής και την ήττα του φιλοευρωπαίου κυβερνητικού υποψήφιου Ράφαλ Τσασκόφσκι. Από το σημείο αυτό αρχίζουν τα πολύ δύσκολα για τον πρωθυπουργό Τουσκ, ο οποίος θα πρέπει να συγκατοικήσει –και σε μεγάλο βαθμό να συγκυβερνήσει τη διχασμένη χώρα– με τον ακροδεξιό πρόεδρο Ναβρότσκι, ο οποίος έχει δικαίωμα αρνησικυρίας επί των νομοσχεδίων και απειλεί ότι θα μπλοκάρει το κυβερνητικό έργο.
Για να ανατραπεί το προεδρικό βέτο του Ναβρότσκι –όπως και του προκατόχου του, Αντρέι Ντούντα– απαιτείται το 60% των εδρών της Βουλής, κάτι που δεν διαθέτει η φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση συνασπισμού του Τουσκ. Επιπλέον, μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου, ο Ναβρότσκι υπέγραψε συμφωνία με τον τρίτο σε ψήφους, τον υποψήφιο της πιο ακραίας δεξιάς, Σλαβομίρ Μέντζεν. Αυτή η συμφωνία των 8 σημείων, που υπογράφηκε μπροστά στις κάμερες, ήταν ένα αντιευρωπαϊκό μανιφέστο που χάιδεψε τα αυτιά των πιο ακραίων κύκλων και, μαζί με τις ευλογίες του Ντόναλντ Τραμπ, συνετέλεσε στην οριακή νίκη του Ναβρότσκι.
Ένας πρόεδρος της ριζοσπαστικής Δεξιάς
Η προεδρία Ναβρότσκι θα είναι πολύ δύσκολη για την κυβέρνηση Τουσκ, η οποία περιλαμβάνει στην πολιτική ατζέντα της την αποκατάσταση του κράτους δικαίου και τον κοινωνικό φιλελευθερισμό, επισημαίνει ο Πιοτρ Μπούρας, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR) στη Βαρσοβία. «Δεν θα είναι εφικτό κανένα σημαντικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα, π.χ. για τις αμβλώσεις ή για τις δικαστικές αποφάσεις, καθώς η βασική αποστολή του Ναβρότσκι θα είναι να υπονομεύσει την κυβέρνηση και να στρώσει το δρόμο για την επιστροφή του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) στην εξουσία στις εκλογές του 2027», εκτιμά ο αναλυτής, επισημαίνοντας ακόμα ότι ο Ναβρότσκι είναι πολύ πιο ριζοσπάστης ακροδεξιός από τον Ντούντα. «Δεν έχει πολιτική εμπειρία, ούτε κομματική βάση, και είναι απίθανο να παίξει ουδέτερο ρόλο», προσθέτει ο Πιοτρ Μπούρας.
«Η Πολωνία εισέρχεται σε μια περίοδο πολιτικών συγκρούσεων και αστάθειας, με μια αποδυναμωμένη κυβέρνηση τόσο σε επίπεδο νομιμοποίησης όσο και σε λειτουργικό επίπεδο. Παρότι δεν είναι πιθανό να γίνουν εφέτος πρόωρες βουλευτικές εκλογές (αυτό θα ισοδυναμούσε με αυτοκτονία για τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, με δεδομένη τη δεξιά πλειοψηφία στις δημοσκοπήσεις), θα μπορούσαν να στηθούν πρόωρες κάλπες το 2026, καθώς η κυβέρνηση Τουσκ θα προσπαθεί να προλάβει τις κεντρόφυγες τάσεις που θα την οδηγούσαν σε πτώση. Δεν είναι πιθανό να επιβιώσει για ακόμα 2,5 χρόνια μια κυβέρνηση που δεν μπορεί να εφαρμόσει τα βασικά στοιχεία του προγράμματός της», τονίζει ο ίδιος αναλυτής.
Ο Κάρολ Ναβρότσκι ήταν σχεδόν άγνωστος στην Πολωνία όταν τον επέλεξε ο Ντούντα το περασμένο φθινόπωρο και τον έχρισε υποψήφιο του PiS, παρά το αμφιλεγόμενο παρελθόν του (χούλιγκαν, μποξέρ, «συνοδός» εκδιδομένων γυναικών στα φοιτητικά του χρόνια, φανατικός αντικομμουνιστής, ιστορικός, πρώην επικεφαλής του Ινστιτούτου Εθνικής Μνήμης). Ο Ναβρότσκι έκανε λόγο για πόλεμο λάσπης. Με βασικό σύνθημα «Πρώτα η Πολωνία, πρώτα οι Πολωνοί», ανέτρεψε τα προγνωστικά, κάλυψε μια διαφορά 10 μονάδων από τον κυβερνητικό υποψήφιο και κέρδισε σημαντικούς πόντους στην τελική ευθεία για τις κάλπες, όταν επισκέφθηκε τις ΗΠΑ την Πρωτομαγιά και φωτογραφήθηκε με τον Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας εξαπέλυε επιθέσεις εναντίον της ΕΕ, παρουσιάζοντας τον Τουσκ και τον Τσασκόφσκι ως «βαλέδες» των Γερμανών και των Γάλλων.
Εσωτερική αστάθεια και Ουκρανικό
«Η Πολωνία θα γίνει τώρα ένας ακόμα πιο κακόφωνος παίκτης στην Ευρώπη», εκτιμά ο Πάβελ Ζέρκα, επίσης αναλυτής της δεξαμενής σκέψης ECFR. Βέβαια, προσθέτει, η κυβέρνηση Τουσκ θα συνεχίσει να είναι υπεύθυνη για την εξωτερική πολιτική της Πολωνίας, όμως θα είναι σοβαρά αποδυναμωμένη. «Επιπλέον, ο Κάρολ Ναβρότσκι έχει μια εντελώς διαφορετική ατζέντα: θα επιδιώξει να επαναβεβαιώσει τη συμμαχία της Πολωνίας με την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ (όπως ο Ντούντα πριν από μερικά χρόνια, κάνει λόγο για την ανέγερση ενός «Φρουρίου Τραμπ» στην Πολωνία), αντιμετωπίζοντας με μεγάλη δυσπιστία το Βερολίνο, το Παρίσι και την ΕΕ και εκμεταλλευόμενος παράλληλα τα αντι-ουκρανικά αισθήματα», αναφέρει ο αναλυτής.
Εκείνο που φέρνει κοντά Πολωνούς και Ουκρανούς είναι το μίσος για τη Ρωσία, όμως παραμένουν ανοιχτές πληγές, όπως το εδαφικό ζήτημα και οι σφαγές Πολωνών από Ουκρανούς εθνικιστές συνεργάτες των Ναζί στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιπλέον, η πολωνική δεξιά και ακροδεξιά πόνταρε στη δυσαρέσκεια μερίδας του εκλογικού σώματος –κυρίως στην ύπαιθρο– για τη διαχείριση της προσφυγικής και οικονομικής κρίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
«Ως πρόεδρος, ο Ναβρότσκι θα κλιμακώσει την αντιευρωπαϊκή, αντιγερμανική και αντιμεταναστευτική ρητορική στη δημόσια σφαίρα, διεγείροντας παράλληλα το αντι-ουκρανικό αίσθημα που είχε επιδείξει προεκλογικά. Η πολιτική στο ουκρανικό θα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο πεδίο σύγκρουσης μετά από εκείνο της Ευρώπης», εκτιμά η Μάρτα Πρόβτσιτς Γιαζόφσκα, υποδιευθύντρια της ίδιας δεξαμενής σκέψης στη Βαρσοβία. «Η εκτελεστική και η νομοθετική εξουσία θα συγκρουστούν για το εύρος και τους όρους της πολωνικής υποστήριξης. Ο Ναβρότσκι υποστηρίζει μια δίκαιη ειρήνη στην Ουκρανία και –σε αντίθεση με τον Τραμπ– περιγράφει ξεκάθαρα τη Ρωσία ως τον επιτιθέμενο και την Ουκρανία ως το θύμα· θα διατηρήσει τον υποστηρικτικό ρόλο της Πολωνίας, όμως θα μπλοκάρει μια αποστολή πολωνικών στρατευμάτων και θα θέσει αυστηρούς όρους για την ενταξιακή διαδικασία της Ουκρανίας στην ΕΕ».
Ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος ανέλαβε για τρίτη φορά τη διακυβέρνηση της χώρας τον Δεκέμβριο του 2023, έχει τώρα μπροστά του ένα ακόμα πιο δύσκολο έργο: να γεφυρώσει τη βαθιά διχασμένη Πολωνία. Είναι ο ίδιος που το καλοκαίρι του 2015, ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είχε διαμηνύσει στην ελληνική κυβέρνηση Τσίπρα πως «το παιχνίδι τελείωσε». Δέκα χρόνια μετά, ένα άλλο πολιτικό παιχνίδι εισέρχεται στην πιο κρίσιμη φάση του – αυτή τη φορά για την Πολωνία και τον ίδιο.
Content Original Link:
" target="_blank">
