Το φθηνό «όπλο» που αλλάζει τον σύγχρονο πόλεμο
Η επιχείρηση «Ιστός της Αράχνης» έδειξε πόσο έχουν αλλάξει τον σύγχρονο πόλεμο τα drones. Στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας πραγματοποιήθηκαν άλματα στην τεχνολογία και στη χρήση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, ιδίως εκείνων μικρού μεγέθους, που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις μάχες και από τις δύο πλευρές.
Η χρήση των drones στον πόλεμο ξεκίνησε από τις αρχές του 21ου αιώνα, όταν οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν χιλιάδες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στο πλαίσιο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Ομως η κυριαρχία των ΗΠΑ – και του Ισραήλ – στην παγκόσμια αγορά drones έχει παρέλθει. Το 2004 εισήλθε στην αγορά των drones το Ιράν, το 2011 η Κίνα και, αν και τελευταία, το 2018, η Τουρκία μέσα σε τρία χρόνια κατάφερε να ξεπεράσει την Κίνα και να γίνει ο μεγαλύτερος πωλητής drones στην υφήλιο.
Σε αυτό συνέβαλε η «διαφήμιση» που έκανε στα τουρκικά Bayraktar TB2 ο πόλεμος ανάμεσα στο Αζερμπαϊτζάν και την Αρμενία για το Ναγκόρνο-Καραμπάχ το 2020 – οι Αζέροι τον κέρδισαν μέσα σε 44 ημέρες ακριβώς χάρη στα τουρκικά drones.
«Τα drones έχουν μετατραπεί από στρατηγικά εργαλεία σε κρίσιμες τεχνολογίες για την προβολή δύναμης, καθορίζοντας τα αποτελέσματα του σύγχρονου πολέμου» λέει στο «Βήμα» η Ραλούκα Τσερνατόνι, συνεργάτιδα του Carnegie Europe, ειδική στις αναδυόμενες αμυντικές τεχνολογίες.
«Στην Ουκρανία, τα drones συνωστίζονται πάνω από τα χαρακώματα. Το 2020 και το 2023 βοήθησαν το Αζερμπαϊτζάν να διαπεράσει την άμυνα της Αρμενίας με θανατηφόρα ακρίβεια. Τα πιο εξελιγμένα συστήματα στον κόσμο εξακολουθούν να παράγονται στις ΗΠΑ, στο Ισραήλ και όλο περισσότερο στην Κίνα, αλλά η Τουρκία έχει τη γεωπολιτική πρωτοπορία μέσω της διπλωματίας των drones, που δίνει στην Αγκυρα επιρροή από το Μαγκρέμπ μέχρι το Ντονμπάς».
Αγνωστος ο αριθμός τους
Ακριβείς πληροφορίες για το πόσα τακτικά (μικρά), με κόστος από μερικές εκατοντάδες δολάρια, ή στρατηγικά (μεγαλύτερης εμβέλειας) drones, με κόστος ως και εκατομμύρια δολάρια, διαθέτει κάθε χώρα δεν υπάρχουν.
Η Ουκρανία είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός μικρών drones στον κόσμο. Τα drones αυτά χρησιμοποιούνται στα πεδία των μαχών και είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο τα μέτωπα της μάχης στην Ανατολική και τη Νότια Ουκρανία μοιάζουν σχεδόν αμετακίνητα και για να μετατοπιστούν λίγα μόλις μέτρα απαιτείται η «θυσία» δεκάδων ή ακόμη και εκατοντάδων στρατιωτών. Σχεδόν κάθε μάχιμη ταξιαρχία του ουκρανικού στρατού διαθέτει επιθετικά drones, ενώ οι περισσότερες μονάδες έχουν μικρά αναγνωριστικά drones.
Επειδή τα drones καθοδηγούνται προς τον στόχο τους, έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια, για παράδειγμα, από τα πυρά πυροβολικού. Οι στρατιώτες φοβούνται όταν ακούν το χαρακτηριστικό βουητό ενός drone, διότι αυτό σημαίνει είτε ότι παρακολουθούνται είτε ότι έχουν γίνει στόχος. Είναι τόσο μεγάλη η παραγωγή τακτικών drones στην Ουκρανία, η οποία μπορεί να ξεπεράσει τα τέσσερα εκατομμύρια ετησίως (περίπου 500 εταιρείες δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτόν), που οι πωλήσεις drones θα μπορούσαν να παίξουν κρίσιμο ρόλο στη μεταπολεμική οικονομική ανάκαμψη της χώρας.
Η Ρωσία ακολουθεί κατά πόδας. Μόνο στο ουκρανικό μέτωπο χρησιμοποιούνται περισσότεροι από 100 τύποι drones από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έγιναν απαραίτητα στον πόλεμο αυτόν και επειδή τα επανδρωμένα πολεμικά αεροπλάνα έχουν να αντιμετωπίσουν προηγμένα αντιαεροπορικά συστήματα.
«Ο πόλεμος της Ουκρανίας παρέχει το καλύτερο παράδειγμα του πώς τα drones αλλάζουν δυναμικά τους σύγχρονους πολέμους. Η σχετικά φθηνή τεχνολογία τους καταστρέφει τα δαπανηρά αμυντικά συστήματα, πιθανώς προμηνύοντας περαιτέρω απαξίωσή τους. Για παράδειγμα, στις 2 Μαΐου ένα ουκρανικό θαλάσσιο drone Magura V5 εξοπλισμένο με πύραυλο R-73 (αξίας περίπου 433.000 δολαρίων) κατέστρεψε ένα ρωσικό αεροσκάφος Su-30 αξίας 50 εκατ. δολαρίων. Την 1η Ιουνίου είδαμε την Ουκρανία να χρησιμοποιεί 117 καινοτόμα drones για να καταστρέψει 40 ρωσικά στρατιωτικά αεροσκάφη» λέει στο «Βήμα» η Λάντα Ροσλίκι, αμερικανο-ουκρανή εμπειρογνώμων σε θέματα διεθνούς ασφάλειας και ιδρύτρια της συμβουλευτικής εταιρείας Black Trident Defense and Security Consulting Group με βασικό αντικείμενο την Ουκρανία.
Η τεράστια χρήση των drones από κρατικούς και μη παίκτες σε συγκρούσεις ανά τον κόσμο οδηγεί και σε αυξημένη ζήτηση για την ανάπτυξη μέσων για την αναχαίτισή τους. Τον περασμένο Δεκέμβριο, το αμερικανικό Πεντάγωνο έδωσε στη δημοσιότητα τη νέα στρατηγική κατά των drones που συντονίζει τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα σώματα των ενόπλων δυνάμεων θα αντιμετωπίσουν την απειλή από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη.
Μερικοί θεωρούν τα drones επανάσταση στον σύγχρονο πόλεμο
«Τα στρατιωτικά drones αποτελούν καθοριστικό παράγοντα στον σύγχρονο πόλεμο, όπως βλέπουμε στην Ουκρανία, όπου έχουν προκαλέσει περισσότερες ανθρώπινες απώλειες από οποιοδήποτε άλλο όπλο» αναφέρει φετινή έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η ΕΕ, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας, έχει θέσει ως προτεραιότητα την ανάπτυξη drones και συστημάτων για την αναχαίτισή τους.
Η Ουκρανία στράφηκε στην παραγωγή drones από ανάγκη, επειδή αντιμετώπιζε ελλείψεις σε πυρομαχικά πυροβολικού και πυραύλους. Για τους ίδιους λόγους, τα drones χρησιμοποιούνται πλέον σε όλες τις συγκρούσεις ανά τον κόσμο – στη Γάζα, στο Ισραήλ, στον Λίβανο, στην Υεμένη, στη Συρία, στο Σουδάν, στη Μιανμάρ και στις επιθέσεις των Χούθι κατά εμπορικών πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα.
Το ουκρανικό μέτωπο όμως, λόγω του τεράστιου αριθμού drones που χρησιμοποιούνται και της τεχνολογικής κούρσας ανάμεσα στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές για τη βελτίωσή τους, αποτελεί ένα «ζωντανό εργαστήριο» για τη δοκιμή τους σε πραγματικές πολεμικές συνθήκες. Λόγω της ουκρανικής τεχνογνωσίας, η ΕΕ, που αναπτύσσει το Eurodrone, ίδρυσε Γραφείο Αμυντικής Καινοτομίας (EUDIO) στο Κίεβο τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελετών για την Ασφάλεια της ΕΕ, ενώ μερικοί θεωρούν τα drones επανάσταση στον σύγχρονο πόλεμο, άλλοι πιστεύουν ότι αποτελούν απλώς μια ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Το βέβαιο είναι ότι αναλαμβάνουν όλο και περισσότερες αποστολές, από επιθέσεις (με drones-καμικάζι μίας χρήσης ή επαναχρησιμοποιούμενα) μέχρι κατασκοπεία και από ρίψη ναρκών μέχρι μεταφορά αναγκαίων στους στρατιώτες στο μέτωπο όταν οι δρόμοι είναι μπλοκαρισμένοι από τον εχθρό.
«Ο χαρακτήρας του πολέμου αλλάζει με ρυθμό ταχύτερο απ’ όσο έχουμε δει ποτέ στο παρελθόν» είπε σε κατάθεσή του στο Κογκρέσο ο αμερικανός στρατηγός Μπράιν Φέντον τον Απρίλιο. «Οι αντίπαλοί μας χρησιμοποιούν drones των 10.000 δολαρίων τα οποία καταρρίπτουμε με πυραύλους δύο εκατ. δολαρίων. Η καμπύλη κόστους – οφέλους έχει αντιστραφεί».
Συνεργάστηκε η Ιωάννα Κλεφτόγιαννη.
Content Original Link:
" target="_blank">
