Ιράν όπως Ιράκ; Το «καρδιογράφημα» της αστάθειας στη Μέση Ανατολή
Επί πέντε μερόνυχτα, τα ισραηλινά βομβαρδιστικά αεροσκάφη και οι ιρανικοί πύραυλοι διασταυρώνονται στον ουρανό του Ιράκ, καθώς κατευθύνονται προς τους στόχους τους. Σε γενικές γραμμές, η κυβέρνηση του Ιράκ τηρεί αναγκαστικά στάση αναμονής, ξορκίζοντας μια άμεση εμπλοκή στην κρίση, της οποίας έτσι και αλλιώς αποτελεί μέρος για μια σειρά από ιστορικούς, πολιτικούς, θρησκευτικούς λόγους.
Η Βαγδάτη, από τη μια πιέζεται από τις φιλοϊρανικές δυνάμεις (και πολιτοφυλακές) στο εσωτερικό να στηρίξει την Τεχεράνη και από την άλλη δεν έχει τη δυνατότητα, ούτε αληθινή πρόθεση, να αντιπαρατεθεί με το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Πόσο μάλλον, όταν γενιές Ιρακινών μεγαλώνουν μέσα στον πόλεμο επί σχεδόν μισό αιώνα.
Όσο νωπές είναι οι μνήμες από τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, το 1990-1991 (όταν ο Σαντάμ Χουσεϊν εισέβαλε στο Κουβέιτ και χτύπησε με πυραύλους Scud το Τελ Αβίβ), καθώς και από τον εφιάλτη της αμερικανοβρετανικής εισβολής του 2003, άλλο τόσο επώδυνες είναι οι μνήμες από τον περσοϊρακινό πόλεμο (1982-1988) και τις μάχες χαρακωμάτων, όπου σκοτώθηκαν πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι – τότε που το καθεστώς Σαντάμ αποτελούσε τον «προμαχώνα» της Δύσης απέναντι στην εξάπλωση της Ισλαμικής Επανάστασης των αγιατολάχ.
Το χάος στο Ιράκ μετά την ανατροπή Σαντάμ
Μετά από την ανατροπή από τους Αμερικανούς, του στυγνού καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεϊν, που στηριζόταν στη σουνιτική μειοψηφία, το Ιράκ βυθίστηκε στο χάος της εθνοτικής και θρησκευτικής βίας, χωρίς να έχει συνέλθει μέχρι σήμερα. Παράλληλα, αυξήθηκε η επιρροή της Τεχεράνης στο Ιράκ, μέσω της σιιτικής πλειοψηφίας, η οποία σήκωσε -μαζί με τους Κούρδους- το μεγαλύτερο βάρος για την αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), το οποίο είχε βρει πρόσφορο έδαφος στον σουνιτικό πληθυσμό, φτάνοντας μάλιστα μέχρι τις πύλες της Βαγδάτης, το 2014. Οι Κούρδοι πλήρωσαν με ποταμούς αίματος τη σχετική αυτονομία που απολαμβάνουν σήμερα στο βόρειο Ιράκ, δίπλα στη ζώνη τουρκικής κατοχής που επέβαλε η Άγκυρα.
Βάσει της συμφωνίας για την κατανομή της εξουσίας στο Ιράκ, με εθνοτικά και θρησκευτικά χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος της χώρας είναι Σουνίτης Κούρδος, ο πρωθυπουργός είναι Σιϊτης Άραβας, ενώ ο πρόεδρος της Βουλής είναι Σουνίτης Άραβας. Τόσο ο σημερινός πρόεδρος Αμπντούλ Λατίφ Ρασίντ, όσο και ο πρωθυπουργός Μοχάμαντ αλ Σουντάνι, αναδείχθηκαν στα αξιώματα μέσα από εσωτερικές διαμάχες, πολιτικούς και οικονομικούς συμβιβασμούς που χαρακτηρίζουν τη μετά Σαντάμ εποχή, τηρώντας λεπτές ισορροπίες, τόσο με τους Αμερικανούς «σωτήρες», όσο και με τους Ιρανούς γείτονες.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος
Επί σειρά ετών, το Ιράκ αποτελούσε τη «γέφυρα» που ένωνε το Ιράν με τη Συρία (μέχρι την πτώση του καθεστώτος Άσαντ πέρυσι) και με την αποδυναμωμένη πλέον Χεζμπολάχ του Λιβάνου. Σιϊτικές οργανώσεις έχουν επιτεθεί κατά καιρούς σε αμερικανικές βάσεις στο δυτικό Ιράκ, ενώ επί πρώτης θητείας Τραμπ, το 2020, οι Αμερικανοί δολοφόνησαν στη Βαγδάτη τον διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης Κασέμ Σολεϊμανί. Οι επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στόχων πύκνωσαν τα τελευταία δύο χρόνια, ιδιαίτερα μετά από το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα και τις δυο περιορισμένης κλίμακας αναμετρήσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, πέρυσι, την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Η οργάνωση Καταέμπ Χεζμπολάχ (Τάγματα του Κόμματος του Θεού), που αποτελεί μέρος των σιιτικών παραστρατιωτικών δυνάμεων του Ιράκ, έχει δείξει προς το παρόν «αυτοσυγκράτηση», χάρη και στις παραινέσεις των σιϊτών κληρικών του Ιράκ. Όμως μια απευθείας αμερικανική επίθεση εναντίον του Ιράν, θα ανέτρεπε τις ισορροπίες. Πιθανώς, η Τεχεράνη θα παίξει τα τελευταία χαρτιά της, ανάβοντας το «πράσινο φως» στους Σιίτες του Ιράκ και άλλων χωρών του Κόλπου να πλήξουν αμερικανικούς στόχους.
Όμως ο μεγαλύτερος φόβος δεν είναι τα παρακλάδια των μουλάδων της Τεχεράνης μέσα στο Ιράκ. Εκείνο που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία είναι ο κίνδυνος να επαναληφθεί η ιστορία, να μετατραπεί το Ιράν σε Ιράκ, να ενοποιηθεί μια ζώνη αστάθειας από την ανατολική Μεσόγειο μέχρι την καρδιά της Ασίας, σχεδόν σε ευθεία γραμμή (Λίβανος, Συρία, Ιράκ, Ιράν, Αφγανιστάν).
Content Original Link:
" target="_blank">
