ΝΑΤΟ: Τι είναι και τι προβλέπει το άρθρο 5

ΝΑΤΟ: Τι είναι και τι προβλέπει το άρθρο 5

Ειδικότερα, οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής της Χάγης επαναλαμβάνουν την «ακλόνητη δέσμευσή» τους στην αμοιβαία συνδρομή και δεσμεύονται να επενδύσουν το 5% της Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους στην ασφάλεια σε ορίζοντα δεκαετίας το 2035, στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε κατά την σύνοδο κορυφής της Ατλαντικής Συμμαχίας στην Χάγη.

Τι είναι και τι προβλέπει το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ

Στην καρδιά της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας, του γνωστού ΝΑΤΟ, βρίσκεται το περίφημο Άρθρο 5 — μια διάταξη που διακηρύσσει με σαφήνεια: «Μία επίθεση εναντίον ενός, είναι επίθεση εναντίον όλων». Πρόκειται για τον ακρογωνιαίο λίθο της συμμαχίας, που από το 1949 αποτελεί το βασικό θεμέλιο της συλλογικής ασφάλειας των χωρών-μελών της. Η ενεργοποίηση του Άρθρου 5 δεν είναι αυτόματη. Απαιτεί προηγουμένως πολιτική απόφαση από τα κράτη-μέλη, που διατηρούν την ευχέρεια να επιλέξουν τον τρόπο με τον οποίο θα συμβάλλουν στην άμυνα του συμμάχου τους.

Μολονότι έχει τεθεί σε ισχύ εδώ και πάνω από 70 χρόνια, το Άρθρο 5 έχει ενεργοποιηθεί μόλις μία φορά στην ιστορία της Συμμαχίας: μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήταν μια ιστορική στιγμή, καθώς η Συμμαχία έδειξε έμπρακτα την αλληλεγγύη της, κινητοποιώντας στρατιωτικά και πληροφοριακά μέσα υπέρ των ΗΠΑ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Σήμερα, σε μια εποχή διεθνούς αβεβαιότητας, εντάσεων και γεωπολιτικών ανακατατάξεων, το Άρθρο 5 αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Ιδίως για τα κράτη της ανατολικής Ευρώπης, που βλέπουν σε αυτό ένα δίχτυ ασφαλείας απέναντι σε ενδεχόμενες απειλές.

Η ενεργοποίηση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο προβλέπει παρέμβαση της Συμμαχίας σε περίπτωση που μέλος της δεχτεί ένοπλη επίθεση, ήρθε στο νου αρκετών μετά την είδηση πως δυο ρωσικοί πύραυλοι χτύπησαν την Πολωνία, με αποτέλεσμα, να υπάρχουν πληροφορίες για δύο νεκρούς.

Τι προβλέπει αναλυτικά το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ

Στην επίσημη ιστοσελίδα του ΝΑΤΟ, για το τι προβλέπεται σύμφωνα με τη συνθήκη του Βόρειο Ατλαντικού, αναφορικά με την επίκληση από μέλος της Συμμαχίας του άρθρου 5 αναφέρονται τα εξής:

«Τα Συμβαλλόμενα Μέρη συμφωνούν ότι, ένοπλος επίθεσις εναντίον ενός ή πολλών εξ αυτών εν Ευρώπη ή Βορείο Αμερική θέλει θεωρηθεί επίθεσις εναντίον απάντων και, συνεπώς, συμφωνούν ότι, εν περιπτώσει τοιαύτης ενόπλου επιθέσεως, έκαστον εξ αυτών, εν τη ασκήσει του υπό του άρθρου 51 του Χάρτου των Ηνωμένων Εθνών αναγνωριζομένου δικαιώματος της ατομικής ή συλλογικής αυτοαμύνης, θα συνδράμη τα υφιστάμενα την επίθεσιν εν ή πλείονα Μέρη δια της αμέσου λήψεως, τόσον ατομικώς όσον και από συμφώνου μετά των ετέρων Μερών, των μέτρων άτινα θεωρεί αναγκαία περιλαμβανομένης της χρήσεως ενόπλου βίας προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της ασφαλείας της περιοχής του Βορείου Ατλαντικού. Πάσα τοιαύτη ένοπλος επίθεσις ως και παν μέτρον λαμβανόμενον συνεπεία ταύτης θα φέρωνται αμέσως εις γνώσιν του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τα μέτρα ταύτα θα λήξουν όταν το Συμβούλιον Ασφαλείας θα έχη λάβει τα αναγκαία μέτρα προς αποκατάστασιν και διατήρησιν της διεθνούς ειρήνης και ασφαλείας».

Στην ουσία, το ΝΑΤΟ είναι υποχρεωμένο εκ του άρθρου αυτού να επέμβει σε περίπτωση που ένα ή περισσότερα μέλη του δεχτούν επίθεση, ανεξάρτητα με το ποιος είναι ο επιτιθέμενος. Φυσικά, για να μην σπέρνουμε τον πανικό, κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποφασιστεί σε συλλογικό επίπεδο. Το συγκεκριμένο αρθρο έχει ενεργοποιηθεί μόλις μία φορά στο παρελθόν μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις κατά των Ηνωμένων Πολιτειών στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 Η ενεργοποίησή του οδήγησε στη στρατιωτική επιχείρηση στο Αφγανιστάν, που όσο διήρκησε κράτησε τους Ταλιμπάν μακριά από την εξουσία.