Πόλεμος στην Ουκρανία: Στη «ζυγαριά» της Ρωσίας το ερώτημα της εκεχειρίας
Μήπως πλησιάζει η στιγμή που ο Πούτιν θα αποφασίσει να σταματήσει τον πόλεμο; Το ερώτημα εμφανίζεται όλο και πιο συχνά στα κατάστιχα της γεωπολιτικής ανάλυσης, όμως οι εκτιμήσεις διίστανται· ανάμεσα σ’ αυτούς που εκτιμούν ότι ήρθε η ώρα το Κρεμλίνο να κεφαλαιοποιήσει την πρόοδο την οποία έχει επιτύχει στο πεδίο και σε εκείνους που σπεύδουν να υπενθυμίσουν τις ευρύτερες επιδιώξεις της Μόσχας με αφετηρία την Ουκρανία.
Οσοι εισηγούνται στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ότι τον συμφέρει πλέον να προχωρήσει σε εκεχειρία, ανάμεσα στους οποίους και επικριτές του οι οποίοι επιθυμούν τον τερματισμό των εχθροπραξιών, υπογραμμίζουν ότι η Ρωσία κατέχει πια το μεγαλύτερο μέρος της επικράτειας που είχε θέσει στόχο στην Ουκρανία· υπολογίζεται ότι ελέγχει σχεδόν το 85% των εδαφών τα οποία έχει επισήμως προσαρτήσει. Με δεδομένο ότι όσο παρατείνεται ο πόλεμος –ήδη διανύουμε τον τέταρτο χρόνο από τη ρωσική εισβολή– τόσο αποδυναμώνεται η παγκόσμια θέση της Μόσχας, θεωρούν ότι εάν το Κρεμλίνο προβεί τώρα σε μια δήλωση νίκης θα μπορούσε να διατηρήσει τη ρωσική ισχύ σε έναν αναδυόμενο πολυπολικό κόσμο.
Πλεονέκτημα στο πεδίο
Σύμφωνα με το ίδιο σκεπτικό, η Ρωσία έχει μεν το πλεονέκτημα στο πεδίο της μάχης –βάλλει από τον αέρα εναντίον κρίσιμων υποδομών, αμυντικών βιομηχανιών και μεγάλων πόλεων της Ουκρανίας, επεκτείνοντας τις γραμμές της αργά αλλά σταθερά βαθύτερα στην ουκρανική ενδοχώρα–, όμως το κόστος σε ανθρώπινες απώλειες και κατεστραμμένο υλικό είναι τεράστιο.
Οι νεκροί και οι τραυματίες υπολογίζονται σε περισσότερο από ένα εκατομμύριο και τα αποθέματα όπλων της Ρωσίας έχουν εξαντληθεί, σε βαθμό που βασίζεται σε προμήθειες από τη Βόρεια Κορέα και το Ιράν.
«Η μεγάλη ειρωνεία είναι ότι σε πρακτικό επίπεδο η Ρωσία έχει ήδη σε μεγάλο βαθμό επιτύχει τους στόχους της και η συνέχιση του πολέμου υπονομεύει περαιτέρω τη δύναμη την οποία θα χρειαστεί για να αντέξει στον εντεινόμενο ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων, ο οποίος και θα διαμορφώσει τα παγκόσμια γεγονότα τα επόμενα χρόνια. Ενας οξυδερκής στρατηγός θα αναγνώριζε ότι είναι καιρός να κηρύξει τη νίκη», έγραφε στο National Interest ο Τόμας Γκράχαμ, διακεκριμένος συνεργάτης στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων – CFR, συγγραφέας του βιβλίου «Getting Russia Right».
Σε σχέση με τις φερόμενες ανησυχίες της Ρωσίας που αφορούν την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, είναι πια απολύτως σαφές ότι δεν υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να ευοδωθεί ένα αντίστοιχο σενάριο.
ΗΠΑ και Ευρώπη
Εξάλλου, ήδη από την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 είχε γίνει φανερό ότι οι ΗΠΑ και η Ευρώπη δεν είναι διατεθειμένες να εμπλακούν σε έναν απευθείας πόλεμο με τη Ρωσία προκειμένου να υπερασπιστούν το σύνολο των εδαφών της Ουκρανίας. Επιπλέον, αν συμμετείχε σοβαρά σε διαπραγματεύσεις για τον χαρακτήρα της ουδετερότητας της Ουκρανίας, η Μόσχα θα μπορούσε να διασφαλίσει περιορισμούς ως προς το μέγεθος των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και τους δεσμούς ασφαλείας της χώρας με τη Δύση – εξέλιξη που θα μπορούσε να εκλάβει ως μια μορφή αποστρατιωτικοποίησης από τη σκοπιά της.
Μετά την υπογραφή μιας εκεχειρίας, το πιθανότερο είναι ότι θα ακολουθούσαν εκλογές και σχηματισμός νέας κυβέρνησης στην Ουκρανία, με εγγυημένα τα δικαιώματα των ρωσόφωνων περιοχών και μειονοτήτων.
Κάποιοι εισηγούνται στον Πούτιν ότι «είναι καιρός να κηρύξει τη νίκη». Άλλοι παραπέμπουν στη μεγάλη εικόνα με βάση τους συνολικούς στόχους για τους οποίους ο ίδιος έχει δεσμευθεί.
Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα ξεκινούσαν ενδεχομένως μια διαδικασία σταδιακής άρσης των κυρώσεων που έχουν εφαρμόσει εις βάρος της Ρωσίας, η οποία αυτή τη στιγμή παρατείνει έναν πόλεμο φθοράς, που εξαντλεί τους πόρους της και αποδυναμώνει τη θέση της Μόσχας στον γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Μάλιστα, όσο είναι σε εξέλιξη ο πόλεμος, υποβαθμίζονται οι στρατιωτικές δυνατότητες της Ρωσίας με πολύ χαμηλό κόστος από την πλευρά των ΗΠΑ, βαθαίνει η εξάρτηση του Κρεμλίνου από την Κίνα και ενισχύεται η προοπτική μιας πιο ενωμένης και ενισχυμένης Ευρώπης εις βάρος των ρωσικών συμφερόντων.
Ωστόσο, ο Πούτιν έχει δεσμευθεί ότι δεν θα σταματήσει αυτόν τον πόλεμο φθοράς έως ότου επιτύχει όλους τους στόχους που έθεσε κατά την έναρξη της εισβολής.
Ειδικότερα, η Ρωσία καυχιέται ότι θα πολεμήσει ακόμη και για δεκαετίες εάν χρειαστεί, όπως έχει πράξει σε άλλες ιστορικές περιόδους.
Εξ ου και η Μόσχα, μέχρι στιγμής και κατά τα φαινόμενα, περιφρονεί εξελίξεις όπως οι νεότερες αμερικανικές παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία και τα διαδοχικά τελεσίγραφα του Ντόναλντ Τραμπ για σκληρές κυρώσεις και συνέπειες εάν η Ρωσία δεν συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός.
Γεωπολιτική επιρροή
Ο λόγος, από αυτή την οπτική, είναι οι ευρύτεροι όσο και μακροπρόθεσμοι στόχοι που φαίνεται να έχει θέσει το Κρεμλίνο σε όρους γεωπολιτικής επιρροής, εθνικής ταυτότητας και προβολής ισχύος.
Η ανάκτηση στρατηγικού βάθους, μέσα από μια ζώνη απομόνωσης η οποία θα περιλαμβάνει γειτονικά της κράτη, όπως η Ουκρανία, βρίσκεται στο επίκεντρο των ρωσικών επιδιώξεων. Το ουκρανικό μέτωπο λειτουργεί άλλωστε ως ένα μήνυμα της Μόσχας και σε άλλες χώρες –όπως η Γεωργία και η Μολδαβία– ότι η ευθυγράμμιση με τη Δύση θα έχει συνέπειες.
Η εμμονή της Ρωσίας απέναντι σε αυτό που θεωρεί δυτική καταπάτηση της ιστορικής σφαίρας επιρροής της, εν πολλοίς, είναι η κινητήριος δύναμη της στρατηγικής της με στόχο να έχει τον τελευταίο λόγο στην Ανατολική Ευρώπη.
Η ανεξαρτησία της Ουκρανίας αμφισβητεί το μοντέλο που έχει ο Πούτιν στο μυαλό του και μια εκεχειρία φαντάζει τόσο κοντά όσο και μακριά, στον βαθμό που αυτός ο πόλεμος χρησιμοποιείται ως όχημα αναμόρφωσης του χάρτη ασφαλείας της Ευρώπης, κατά τα ρωσικά πρότυπα.
Μένει να αποδειχθεί στην πράξη τι είναι αυτό που τελικά θα ορίσει ως νίκη η Ρωσία του Πούτιν.
Content Original Link:
" target="_blank">
